hoe kan het toch altijd
dat we geen woorden vinden 
op de momenten 
dat ze eigenlijk het meeste nodig zijn

als de stilte een schaduw achterlaat
als de stilte ons het hardste raakt
als de stilte als een zware deken op ons rust

en misschien omdat ‘herdenken’
zoveel kan betekenen
na al die tijd nog steeds
vandaag

ik denk aan een kind 
die zijn vader voorgoed uitzwaait
zonder het te weten
een moeder die wacht met het avondeten
zijn lievelingseten, boontjes met biefstuk
op haar man die nooit meer terug zal keren
en ik zie ook moeders die hun kinderen op rode fietsjes 
naar school laten gaan:
‘Veel plezier. Tot vanmiddag!’
Niet wetende dat…

dan ik zie puin met ergens daartussen 
de resten van een thuis
de banken van een school
de gezichten van een stad 
het fundament van een land
alles volledig weg gevaagd

en soms schuilt herdenken in
juist iets heel kleins
de sprekend groene ogen van een kleinkind
witte bloemen en kaarsen op een tafel
een handgeschreven briefje
een datum in de agenda
de arm om de schouder
de vlag halfstok
een lege stoel
een hand

of gewoon hoe iemand altijd iets zei:
‘Wel voorzichtig onderweg!’
‘Je hoeft niet zo bang te zijn. Slaap lekker, lieve jij.’
‘Ik hou van jou.’
‘Dankjewel voor de uitnodiging. Natuurlijk ben ik erbij.’

en ik weet niet altijd meer
hoe hun stemmen klonken
want ik weet niet hoe het echt was
hoe het echt is
hoe het zo kon zijn
hoe het zo nog steeds zo kan zijn
waarom het zo nog steeds zo kan zijn

want is er niemand die ons ooit leerde 
hoe snel een hart heelt
hoe snel een stad heelt
hoe snel een land heelt
hoe je dat het beste kunt doen
en waar je dan ergens moet beginnen

ik denk dat het ondanks
de secondelijm die je gebruikt 
om zo snel mogelijk een hart te lijmen
zo jarenlang kan duren
van generatie tot generatie voorbij

en de wereld is vandaag nog steeds als een puzzel
onbegrijpelijk en ongrijpbaar
maar in deze stilte 
zullen we hun stemmen zachtjes weer horen
ze zullen ons aanwijzingen toefluisteren 
met de wind mee
we zullen hun verdriet soms voelen 
als stromende regen

en ik voel hoe ze dan zo zonder woorden
nu toch even tot ons spreken
waardoor wij zullen weten:

zij die wij missen 
zij zijn er nog
zij zullen er altijd voor ons zijn